poeta nascitur orator fit

Alberto Caeiro (Fernando Pessoa)

Toen ik je nog niet had

Hield ik van de natuur zoals een kalme monnik houdt van Christus...

Nu houd ik van de natuur

Zoals een kalme monnik van de Maagd Maria houdt,

Religieus, op mijn manier, als vroeger,

Maar op andere, meer ontroerde en meer nabije wijze.

Ik zie de rivieren beter als ik met jou door de velden ga

Tot aan de oever der rivieren;

Naast jou zittend, kijkend naar de wolken,

Kijk ik beter naar de wolken...

Jij hebt de natuur mij niet ontnomen...

Jij hebt de natuur voor mij in niets veranderd...

Jij hebt de natuur heel dicht bij mij gebracht.

Omdat jij bestaat zie ik haar beter, maar als natuur dezelfde,

Omdat jij mij liefhebt, heb ik haar net zo lief, maar meer,

Omdat jij mij kiest om je te hebben en lief te hebben,

Hebben mijn ogen haar langer aanschouwd

En boven alle dingen.

Ik heb geen spijt van wie ik vroeger was

Omdat ik die nog ben.

Ik heb slechts spijt je vroeger niet te hebben liefgehad.

Uit de cyclus: De herder verliefd

Ramsey Nasr

da capo

treed binnen allerzwartste

met je gezandstraalde ziel

gerangschikte tranen

treed binnen en brul als een dame

schreeuw onder een houten doek

opnieuw cadenza na cadenza

sterf in een lijf dat niet van jou is

zing tot bloedens toe

ik wacht

beuk open de rode zaal

ik heb haar schoon en stil gemaakt

en smeek je wees mijn opera

da capo

kus dit lege hart

Voorzichtig

Ze liepen voorzichtig,
en lieten het landschap binnenkomen,
ze merkten dat hun tred bewonderd werd.

Heel voorzichtig gingen ze door de deuren,
langs het lusteloze strand, bezichtigden de bomen,
ze dachten dat de struiken ontvlambaar waren
en de hemel onder handbereik.

Zie, ze houden zich voorzichtig vast.

Driek van Wissen

Water

Het water dat het land doorsnijdt

Knakt telkens weer het broze riet

Dat aan de oevers wortel schiet,

De korte levensduur ten spijt.

Toch treft het water geen verwijt,

Want de rivier verliest zich niet

In hoop en wanhoop en verdriet,

Maar gaat voorbij aan alle tijd.

Zij kent geen enkel onderscheid

Tussen de bron die zij verliet

En het toekomstig stroomgebied

Waarheen het water wordt geleid.

Hij die het water overziet

Ziet spiegels van de eeuwigheid.

Ricardo Reis (Fernando Pessoa)

Ik wil niet herinneren noch mij kennen

Wij zijn te veel wanneer wij in onszelf zien.

Negeren dat wij leven

Is voldoende leven.

Zolang wij leven, leeft het uur waarin

Wij leven, en dat evenzeer zal sterven

Of het nu met ons gaat

Of wij met het uur.

Indien dit weten niet het weten waard is

(Want wat is kennen zonder dat wij kunnen?),

Is beter leven dat wat

Duurt en wij niet meteen

Ricardo Reis

De goden gunnen ons niet meer dan 't leven.

Weigeren wij dus al wat ons tilt tot

Onadembare toppen

Eeuwig zonder bloemen.

Laat ons slechts van aanvaarding kennis hebben.

Zolang het bloed in onze slapen slaat

En liefde niet in ons

Verdort, laat ons bestaan

Als vensterglas, doorschijnend voor het licht

En waarlangs droeve regendruppels glijden,

Lauw in de warme zon

En ietwat spiegelend.

A. Roland Holst

De ploeger

Ik vraag geen oogst; ik heb geen schuren,

ik sta in uwen dienst zonder bezit.

Maar ik ben rijk in dit:

dat ik den ploeg van uw woord mag besturen,

en dat gij mij hebt toegewezen

dit afgelegen land en deze

hoge landouwen, waar - als in het uur

der schafte bij de paarden van mijn wil

ik leun vermoeid en stil -

de zee mij zichtbaar is zover ik tuur.

Ik vraag maar een ding, kracht

te dulden dit besef, dat ik geboren ben

in 't najaar van een wereld

en daarin sterven moet.

Gij weet hoe, als de ritselende klacht

van die voorbije schoonheid mij omdwerelt,

weemoed mij talmen doet

tot ik welhaast voor u verloren ben.

Ik zal de halmen niet meer zien

noch binden ooit de volle schoven,

maar doe mij in den oogst geloven

waarvoor ik dien...

Opdat, nog in de laatste voor,

ik weten mag dat mij uw doel verkoor

te zijn een ernstig ploeger op de landen

van een te worden schoonheid; eenzaam tegen

der eigen liefde dalend avondrood -

die ziet beneden aan den sprong der wegen

de hoeve van zijn deemoed, en het branden

der zachte lamp van een gelaten dood.

Madjnun

Ik veins te slapen al ben ik sluimerloos

Opdat een droomgestalte van jou mijn droomgestalte vindt

En ik sluip tussen de tenten weg om heimelijk

En alleen mijn ziel over jou te vertellen

Geduld? Er is slechts één nacht voorbij -

Zacht aan liefde! totdat nachten vervliegen

Ik zie tijd en dagen vergaan en tot een einde komen

Maar jouw liefde groeit ononderbroken

Madjnun

(8e eeuw)

Attaar van Nisjapoer

Verloren ben ik in mijzelf, ik weet niet meer vanwaar ik kwam;
ik was een dauwdrop uit de zee, ik ging ten onder in de zee.
Ik was een schaduw in het begin, gevallen op de aarde,
maar toen de zon verscheen werd ik onzichtbaar.
Geen teken van mijn komst is er, van heengaan weet ik niets;
het was, lijkt het, maar een moment: ik kwam en ik ging heen.
Vraag mij geen uitleg, als een vlinder in de nacht
ging ik verloren in het kaarslicht van het bemind gezicht.
De weg van liefde vraagt om weten en niet-weten,
als minnaar moest ik wetende onwetend worden.
Mijn lichaam moest een oog zijn dat verblind kon worden,
hoe wonderlijk dat ik nu ziende ben en blind.
Stof op mijn hoofd, als er een stofje rest van het besef
waar mijn verdwaalde hart terechtgekomen is.
Ik zag dat Attaars hart de kosmos was ontstegen,
zo kwam het dat ik mijn hart verloor en buiten zinnen raakte.

Herman de Coninck

De plek

Je moet niet alleen, om de plek te bereiken,
thuis opstappen, maar ook uit manieren van kijken.
Er is niets te zien, en dat moet je zien
om alles bij het zeer oude te laten.

Er is hier. Er is tijd
om overmorgen iets te hebben achtergelaten.
Daar moet je vandaag voor zorgen.
Voor sterfelijkheid.

Vladimir Solovjov

In ochtendmist ben ik met aarzelende schreden

Naar kusten vol geheime pracht op weg gegaan.

Terwijl de sterren met het ochtendgloren streden,

En door de lucht de dromen van de nacht nog gleden,

Riep mijn bevlogen ziel de vreemde goden aan.

En op een koude bleke dag, langs stille wegen,

Loop ik als vroeger door een land dat ik niet ken.

De mist trekt op; als ik het zicht weer heb herkregen

Zie ik hoe zwaar het bergpad is, hoe afgelegen,

Hoe ver ik van mijn visioen verwijderd ben.

Tot middernacht zal ik met vastberaden schreden

De weg naar de door mij begeerde kusten gaan.

Terwijl reeds nieuwe sterren komen aangegleden,

Zal ’k mijn gewijde tempel op de berg betreden,

Die in een stralend, triomferend licht zal staan.

Zinaida Hippius

Wat kan mij de vreemde wereld angst aanjagen!

Nu 'k ouder word - begrijp ik haar steeds slechter.

'Misschien' is 't enige antwoord op mijn vragen,

'Ik weet het niet' was juister en oprechter.

Er is geen antwoord op mijn bange dromen.

En waarom groeit de onrust bovendien?

Waar is het allemaal vandaan gekomen?

Er moet een antwoord zijn - Maar waar … misschien?

Ida Gerhardt

De profundis

Hadden wij nimmer nog zwanen gezien,
zouden wij hen op het water ontwaren,
o, wij zouden van vreugde vervaren,
lachen en schreien misschien.

Hadden wij nimmer nog zwanen gezien,
vlogen zij over met ruisende slagen,
O, wij zouden dit duister verjagen,
eindelijk bevrijd misschien.

Ida Gerhardt

Dank aan een ezel

Gij met uw zachtzinnige oren
en uw geduldig gezicht:
ik ben u zeer verplicht.

Dat gij het hebt aan willen horen
hoe toenmaals het is geschied;
en hoe mij de ander verried.

En dat ge zelfs niet hebt bewogen,
mij slechts hebt getroost met uw ogen.
Dat kunnen de mènsen niet.

T.S. Eliot

Ash Wednesday

Because I do not hope to turn again

Because I do not hope

Because I do not hope to turn

Desiring this man's gift and that man's scope

I no longer strive to strive towards such things

(Why should the agèd eagle stretch its wings?)

Why should I mourn

The vanished power of the usual reign?

Because I do not hope to know

The infirm glory of the positive hour

Because I do not think

Because I know I shall not know

The one veritable transitory power

Because I cannot drink

There, where trees flower, and springs flow, for there is

nothing again

Because I know that time is always time

And place is always and only place

And what is actual is actual only for one time

And only for one place

I rejoice that things are as they are and

I renounce the blessèd face

And renounce the voice

Because I cannot hope to turn again

Consequently I rejoice, having to construct something

Upon which to rejoice

And pray to God to have mercy upon us

And pray that I may forget

These matters that with myself I too much discuss

Too much explain

Because I do not hope to turn again

Let these words answer

For what is done, not to be done again

May the judgement not be too heavy upon us

Because these wings are no longer wings to fly

But merely vans to beat the air

The air which is now thoroughly small and dry

Smaller and dryer than the will

Teach us to care and not to care Teach us to sit still.

Pray for us sinners now and at the hour of our death

Pray for us now and at the hour of our death.

Hans Lodeizen

je hebt me alleen gelaten
maar ik heb het je allang vergeven

want ik weet dat je nog ergens bent
vannacht nog, toen ik door de stad
dwaalde, zag ik je silhouet in het glas
van een badkamer

en gisteren hoorde ik je in het bos lachen
zie je, ik weet dat je er nog bent

laatst reed je me voorbij met vier
andere mensen in een oude auto
en ofschoon jij de enige was die
niet omkeek, wist ik toch dat jij
de enige was die mij herkende de enige die
zonder mij niet kan leven

en ik heb geglimlacht

ik was zeker dat je me niet verlaten zou
morgen misschien zul je terugkomen
of anders overmorgen of wie weet wel nooit

maar je kunt me niet verlaten